[82 v^o]

/170/ Francese →

Incipit liber quartus de miraculis sanctę Fidis virginis et martyris Christi^v.

[I]

De mortuo suscitato, [83 r^o] et de miraculis ipsi ad sanctam Fidem venienti in via ostensis.

Quoniam quidem flagranti amore gloriosissimę virginis et Christi adlethę insuperabilis Fidis nimium succensi, intermissa diu scribendi otia rursus repetere cogimur, illius sacratissimę et Deo dilectissimę martiris efflagitamus magnificis juvari suffragiis, quę cęli in arce, civibus juncta angelicis, per virtutum preclara magnalia, nobis tacentibus, totum per orbem suę potentię predicatrix choruscat. Hęc enim licet corporali specie populis sese offerre nequeat, jugiter tamen patefactis miraculorum portentis se manifestat. Nec jacet usquam terra polis sub ambobus, quę sui nominis laude et fama carere dinoscatur. Nec immerito, quę primis sub adolescentię auspiciis virgo preclarę indolis, in omni pudicitię honestate florens, cunctisque in actibus auro purius fulgens, illud in sese consertum retinuit in quo dicitur: Dum esset rex in acubitu suo, nardus mea suavem dedit ei odorem¹.

Vere superno regi in alto celorum throno residenti, nardus ejus sanctitatis et vitę cęlibis dulcem halavit flagrantiam, quia tota odor bonus erat Domino juxta apostolicam sentenciam. Quę denique in passionis torrido incendio vaporata, fracto pęnis acerrimis corporis alabastro, myrra /171/ facta est electa, cujus gratissimo odore aula Dei repleta^x virgulas suavissime dulcedinis per diffusos mundi emittit cardines, in quibus gloriosissimę virginis et magnificum nomen pio amore excipitur, et ęternum memoriale digna veneratione commendatur. Hęc, sicut mira ejus virtutum testantur insignia, dum terrea et morti debita in tormentis exuit membra, liberiorem mutata est in vitam^y [83 v^o] per quam vehementissimo inminenti puncto, per vacuos aeris campos discurrens ubique terrarum in necessitate ejus suffragia poscentium auribus adsistit presens. Nec habet jus ledendi quilibet morbus, ad ejus invocationis malagmata delendus. Mors quoque ipsa, quę nemini parcere didicit, jam dedocetur misero pallore ora inficere, quę sancta virgo, supplicibus votis conducta, pristino rubore velit accendere. Quin etiam inusitato more voracissimus Orcus ab ore cruento intactas cogitur reddere animarum offas, quibus insatiabilem cupiens lenire famem, arpialem semper inhiat infarcire ventrem. Tanti honoris premiis ditatur a Domino electissima virgo, pro cujus amore diversis tormentorum suppliciis excruciata, mortis non timuit perpeti extrema. Cujus preclara fama, inremissis aliquando pennis, loca queque oberrans, cunctos, ut diximus, augustia qualibet oppressos ad ejus patrocinii tutissimum confugium invocandi hortatur, quia et auditu est facilis et prodiga muneris.

Unde^z contigit quendam, nomine Hunaldum, Tolosanis in partibus sanctę martiris admirandum promeruisse beneficium, visuque et opere inopinam experiri ejus magnificentiam; magnificenciam S. magnificentiam virtutum. Habebat enim filium, quem de more misit ad armentum in pascuis servandum. At ille, pastorali cura suscepta, die quadam surgente hespero, armenta domum reducens, per neglegentem incuriam bovem unum inter frutecta dimisit, reliquos vero bostaris presentibus inseruit. Cernens igitur vacuo loco unum abesse animal, pascua per furvas noctis tenebras solivagus repetiit, sed magna parte noctis illius jam elapsa casso labore queritandi, queritandi: quęritandi S. /172/ sine bove tristis ac merens rediit. Quid ageret, quo se verteret, nulla ei ratione patet. Improbissima enim patris severitate perterritus, eo sciente tectum non audet subire, neque quid ei acciderint ullatenus intimare. Tandem vero sopitis omnibus, lectulo se contulit clanculus. Ubi cum membra amissi bovis indagine admodum defessa jactaret, ilico tanto dolore corripitur, ut pene omni ossium compage resolutus crederetur. Quo dolore nimium invalescente, et motu artuum fraudatur et rationis offitio privatur. [84 r^o] Mane autem facto, ut eum pater tanto conspexit correptum languore, deposito furore mox super imminentem nati interitum flebilibus cępit gemitibus dolere, ac dum vastis singultuum quateretur ictibus, sanctę Fidis salutiferam opem magnis implorat clamoribus, ut pristine incolomitati ejus restituatur filius. At ille toto corpore manens immobilis, summo dumtaxat in pectore videbatur ei palpitare calor vitalis. Atque tali in stupore membrorum dies peregit novem, extinctis lucernis oculorum. Decimo autem die, quę Dominica habebatur, ut viderunt pupulas luminum in morte contabescentes, gelidoque sudore frontem: fronte S. frontem ac genas rorantes, apposita levo lateri manu nichil vivum salire sentiunt, sed omnia ęterno sopori dedita evidentissimis signis agnoscunt. Quid plura? Funus parant, exanimeque cadaver sandapile inpositum ululantibus lamentis celebrant. Sed cum luce crastina ad defossum: deffossum S. defossum sepulturę ejus locum eveheretur, pater impaciens amoris affectu, extincti gelidum nati corpus amplexatur, oculosque ac vultum omnem irriguis lacrimis humectans, locum omnem amaris implet clamoribus. Inter quos solabiles gemitus, crebris vocibus sanctam Dei martirem Fidem clamat, ac lacrimosis obsecrationibus, ut sibi filium reddat, ter et quater ingeminat dicens:

[84 v^o] Cumque his et hujusmodi quamplurimis querelis super defuncti corpus incumbens, pater cum magno ejulatu quereretur, omnes qui ad ultimum exequiarum obsequium adorant, deflentis pietate moti, fletibus ora rigabant, ac gloriosissimam virginem Fidem mixtis lacrimis precibus, ut ad invocationem sui sancti nominis propitio vultu respicere dignetur, unanimes exorant.

Quo viso, in gratiarum actionem versi, pre gaudio tanti miraculi lacrimas fundunt, sanctęque virginis et martiris Fidis virtutem glorificantes, votis et muneribus sese ac suos ei supplices devovent. Sicque ab ęcclesia Sanctii Georgii¹, /174/ ubi humandi juvenis gratia convenerant, regressi ad propria, pater, postumi filii ac reliqui contubernales diligenti perscrutatione die quadam ab eo sciscitari studuerunt, quid sibi visum fuerat illis novem diebus quibus in excessu animę positus quasi mortuus jacuerat, ac quomodo vel cujus auxilio ad sepeliendum postmodum delatus, ad vitales auras redierat. At ille adhuc trepidantia pectora gerens, ab imo spiritu longa suspiria ducens, sic percunctantibus actutum respondere exorsus est: Ut cętera nunc adpresens silentio pretereantur, quę michi fine sub extremo contigerint, certissimo et sine ullius falsitatis ambiguo brevi, expedire non differam. Corporeis vinculis spiritus meus resolutus, teterrimis quibusdam ministris traditur, quorum crudelissimo ducatu ad hiatum usque vastissimi precipitii protrahitur. In cujus horridam voraginem dum jactari inenarrabili metu formidarem, eloquar an sileam? ecce vir splendidissimi decoris [85 r^o] advenit, quem ut postea didici Paradisi prepositum fuisse Michahelem archangelum liquido patuit. Cujus placidi itineris gloriosissima virgo Fides comes adstitit, quę super solis jubar emicabat splendore mirabili. Hic vero cęlorum prepositus, ut more carnificum eos quibus ad torquendum deputatus erat: eram S. erat conspexit in verba mea irremediabiliter furere: furire S. furere: Quid, inquit, malorum artifices, in hujus tironis tormenta tanta desevitis crudelitate? Quid animam a summo Deo creatam perditum itis absque ulla miseratione? Sinite jam nunc ab ejus gravi laceratione, quia, Deo permittente, per sanctissimam virginem hanc Fidem proprio refundetur in corpore, a vestra erepta potestate. Ad hanc vocem tartarei ministri intolerabili formidine correpti, manus semper in malum pronas continuerunt, cęlestibusque nunciis insolito timore tremebundi paruerunt. Nec mora, felicissima virgo Fides in maiuscoletto in S. Fides concito impetu medios tortorum cuneos irruit, animamque meam ab eorum manibus violenter abstraxit /175/ itaque corpori humo tradendo sicut nostis mirabiliter refudit. Postquam vero hujus non tantum visionis quam etiam rei gestę veritatis textum ille ordine est prosecutus, pater atque vicini iter instituunt^a, sanctęque virginis ad monasterium cum eodem resuscitato debitas laudum gratias reddituri gressus dirigunt.

Quibus per devexum latus montis, ab alveo Dordoni fluvii¹ ad nubila caput porrigentis, descendentibus, quodam in procliviori lubrico animal cui insidebat, quia nondum bene ab infirmitate convaluerat pede lapso nutavit, et diu in resurgendo herens ipsum cum ingenti fragore dorso deturbavit. Et quoniam semita nimium angusta in precipitio mortis patebat, virtute Dei ac custodia sanctę martiris protectus, continuo surrexit illesus. Denique basilicam expetentes, pro resurrectionis beneficio propter quod venerant, omnipotenti Deo laudes exultantibus animis referunt, sanctamque virginem debitis muneribus venerantes, adorant, benedicunt atque in virtutum mirabili potencia choruscantem predieant. Oratione autem expleta, hospitio se conferant, unde luminaribus compositis, dum ruente nocte sacras vigiliarum [85 v^o] excubias ante sanctam virginem cęlebraturi procederent, ille sepe dictus resuscitatus^b nomine Barnardus, antiquo hoste captentularum insidias tendente, per hiantis tabulati operta ab exedris deorsum improviso casu ruit. Ad quem citato cursu comites pervolantes, ita sancta martire manum subponente incolumem repererunt, ac si pulvillorum fulchris receptus fuisset a proximo lapsu. Crastina vero die venerabiles hujus cęnobii fratres prioris miraculi virtute parum edocti seorsum illum faciunt, omnemque visionis /176/ seriem sagaci iudustria perquirunt. At ille Deum, quem nullum latet secretum, testans, ita omnia extitisse asserit, veluti in narratione continetur superiori.

Neque illud pretereundum silentio dignum ducimus, in quo magnifice virginis, omnium sanctorum comparandę: comparande S. comparandę meritis, patrone nostre Fidis, ammirabilis sanctitas fulget, et ab inlicitis conatibus, ne perpetrentur, temerarios cohibet. Evoluto quidem, ut putabatur, unius anni circulo, idem reparatus debito suscepti beneficii obsequio, ad sanctę Fidis oratorium repedabat, comitante quodam Garsia ex vico Sancti Orientis, qui vulgo Marciacus fertur¹, oriundo. Hic Garsias, qui Vuasconum more tali insignitur nomine, dum questus causa, ut sepe fit, neque enim ab eo incipitur, telam secum deferret, Lucasinam ęcclesiam gressu attingens, a raptoribus invaditur, et amissę telę dampna pati cogitur. Sed illo amore sanctarum orationum hoc raptum vilipendente, et ceptum iter peragente, predo ille pannatrices convocat, et ut sibi inde bracas faciant alacri animo incitat. Sed quid plura? Divina ilico non defuit potentia, pannum in silicis mutans duriciam, aciemque forficum velut ligneum hebetavit surculum. Quo miraculo semel ac bis ostenso, Dei ac sanctę martiris virtutem reminiscuntur adesse presentem, quę eas prohibebat raptam incidere sindonem. Cujus prodigii terrore pervasor nimium exterritus, linteamen illud reservavit, atque redeuntibus peregrinis veniam malefacti petiit, ac supplex reddidit. Qui sanctę virginis hac in re virtutem prevaluisse agnoscentes, cum gratiarum actione ad propria redierunt gaudentes.