Liber Miraculorum
Sancte Fidis
ed. Bouillet 1897

Liber I

[30 ro]

/38/ Francese →

[XI]

De eo, qui sanctę Fidi detrahens, repentina tecti ruina periit.

Fuit et aliud quoque divini ultiminis v. I, 1 ultiminis miraculum, sed alio tempore ante adventum meum quod ęcclesiasticis viris et in domo Dei devote deservientibus fiat divini cultus incitamentum, illos vero qui sanctę Dei ęcclesię bona violenter diripiunt, vel sanctorum hereditates quasi jus suum reposcentes injuste ablatas possident perterrefaciat. Namque hoc tempore permulti sunt, quos merito antichristos nominare possumus, qui tam cęca ambitione jura ęcclesiastica /39/ invadere audent, ut sacri ministerii officiales non modo non revereantur, sed etiam modo contumeliis et verberibus appetant, modo morte afficiant. Vidimus canonicos, sive monachos abbatesque et ab honore depositos, et bonis privatos, et morte peremptos. Vidimus episcopos, alios proscriptione damnatos, alios sine causa episcopio pulsos, alios vero ferro trucidatos, et etiam atrocibus flammis pro ęcclęsiastici juris defensione a christianis combustos, si tamen christianos dici fas est, qui christiane religionis ordinem impugnantes, Christo per omnia contrarii extant veritatisque inimici. Hi quia in presentiarum nullo plectuntur supplicio, cęlestem vindictam nihil formidant, immo nullam aliquando sperant, existuntque futuro increduli judicio, pro eo quod eis in malefaciendo bene semper succedit, proprioque potiti voto, sine lesione impuniti abeunt. In illis nullum ultionis vestigium cernitur, ideoque quod de Christo vindicaturo audiunt, fabulosum esse existimant. Unde oportet ut aliquos talium vindex divinitas et in hoc seculo puniat, ne nimia impunitate insolescentibus, Deum irritare videatur facillimum, utque grassans stulticia quę suave Christi jugum detrectat, ac monita sanctę correctionis aspernatur, presentiarum pęnarum supplicio refrenata, vel suę malicię modum imponat, ne severius puniatur, vel omnino peniteat, ut ad salutem [30 vo] correcta redeat; tum hi qui ad simile facinus armaverunt animum, talibus exemplis perterriti, a malo proposito resipiscant, et ad consortium filiorum lucis penitentes festinent. Sed nos hęc prelocuti, ad quem finem nitimur jam nunc perveniamus.

Fuit quędam nobilis matrona nomine Doda in pago Caturcensi, presidens cuidam municipio, quod Castellum Novum1 nominant, super fluvium Dordonię sito. Hęc vivens quidem possederat injuste quoddam sanctę Fidis predium, unam /40/ videlicet curtem, quam nominant Alans1. Cum autem in extremo vitę suę termino jam deficiens ea laboraret, idem predium, de remedio animę suę sollicita, abbatię Conchacensi retulit. Huic cum successisset tam in divitiarum oppulentia quam in reliquo dignitatum honore nepos ejus Hildegarius, filię suę filius, a quo castrum valde opinatum in pago Albigensi regitur, vocabulo Pennę2 nuncupatum, rursum eandem curtem invadere atque a cęnobio Conchacum detorquere ausus fuit. Quapropter monachi, ut per divinum adjutorium jus suum de manu violentissimi predonis recuperarent, venerabilem, ut mos est, sancte: sanctę S. sancte virginis effigiem eo bajulatam: bajulatum S. bajulatam ire cum populari processione statuerunt. De qua imagine, quamvis supersticiosa res esse videatur, quid tamen sentiam post edisseram. Interea accidit, ut prelibati Hildegarii quidam miles, cujus nomen a memoria nostra excessit, quod nunc non est possibilitatis ut ad Conchas requisitum transcurso recurramus, in die natalis Domini festive epulans, inter splendidam militum servorumque seriem ad prandium resideret, atque ut vino plerumque solet optingere, proterve de diversis delatrando inter cętera superflue prolata sanctę Fidis ministris infensas: infensus S. infensas derogaret, eosdemque sterquilinio reputatos turpissimo probro differret, affirmans etiam se floccipensurum, si monachi suam imaginem, immo larvam ridendam et conspuendam, ad id predium, de quo utręque partes ambigebant, /41/ transportarent. Neque se eo pacto absterrendum, quominus senioris sui jus violentissime strenueque defenderet, quin pocius sibi facillimum videri, si ipsam imaginem, omnimodis dehonestatam, pedibus [31 ro] daret conculcandam. Quanta vero subsannatione, quanto cachinno hęc eadem malesanus terque quaterque repeteret, dictu tediosum est, cum repente divini turbinis strepitus horrendum insonuit, subitoque fragore dissipatur solarium ac dissoluta contignationis compage, ruit universa tecti machina superiorque et inferior. Nec tamen quisquam preter ipsum protervum conjugemque ejus cum quinque familiaribus de multitudine periit. Et ne quis temerario casu, ut fit, casam decidisse estimet, hominesque ea tantum ruina, non divina percussione interisse, repperierunt illos septem grandi spacio a domo per fenestratum parietem arcitos. Horum in Albigensi pago Sancti Antonini1 cimiterio cinis tegitur. Audite, rapaces et christianorum bonorum vastatores, quam inevitabilia sunt flagella Dei et justa judicia. Cujus ultio nulli cędens potentię, si parcit in presenti, gravius feriet in futuro. Si differt temporaliter punire, manet vos in ęternis incendiis durior efficatiorque pęna.

Torna su ↑

[Nota a p. 38]

[XI]. S. M. Torna al testo ↑

[Nota a p. 39]

1. Castellum Novum désigne le château de Castelnau de Bretenoux, à la lisière septentrionale du Quercy, au bord de la Dordogne (commune de Prudhomat, canton de Bretenoux, arrondissement de Figeac, Lot). Ce château, respecté par la Révolution, fut incendié en 1851, et n’offre plus aujourd’hui que des ruines imposantes. Il avait été construit, dans sa partie la plus ancienne, vers 1080. Les seigneurs de Castelnau avaient la prétention d’être les « seconds barons chrétiens. » (Cf. Poulbrière, Castelnau de Bretenoux, 1874. – Cartul. de l’abbaye de Beaulieu, 1859. Eclaircissement xxi.) Torna al testo ↑

[Note a p. 40]

1. Le Cartulaire conserve la Charte (nº 480) en vertu de laquelle Déda (vraisemblablement notre Doda) légua, au xe siècle, à l’abbaye de Conques, l’église d’Alans avec un manse, afin de pourvoir au salut de son âme et à celui de ses parents. A ce manse étaient joints des bois, des vignes, des prés et la moitié du fief que détenaient les enfants de Saxet d’Aldegaire, peut-être ce petit-fils de Doda que notre texte appelle Hildegaire. D’après une autre charte (nº 302), « l’abbé Bégon II, qui succéda comme évêque de Clermont, à Étienne, dont il était sans doute le coadjuteur (Introd., p. xij) acquit, de l’abbaye, Alans, près de Coubisou, en lui cédant en échange un manse à Agrès, commune de Saint-Parthem, un second à La Coste, commune de Nauviale et un autre à Taulan, commune de Muret ou de Senergues, ou à la Teule, commune de Saint-Félix de Lunel. » (Introd., p. lxxj.) D’après M. Desjardins, Alans pourrait bien être la localité de ce nom, aujourd’hui Alaux, indiquée, non loin de Coubisou, sur la carte de Cassini (p. lxxj). Coubisou, canton d’Estaing, arrondissement d’Espalion, Aveyron. Torna al testo ↑

2. Penne, sur la rivière d’Aveyron et sur la frontière du Tarn-et-Garonne, à 13 kilomètres de Saint-Antonin (canton de Vaour, arrondissement de Gaillac, Tarn). Torna al testo ↑

[Nota a p. 41]

1. Saint-Antonin, chef-lieu de canton de l’arrondissement de Montauban, appartint au Rouergue et au diocèse de Rodez jusqu’à la formation du département de Tarn-et-Garonne en 1808. Torna al testo ↑